«قىزلىرىم <تيەنئەنمېن>نى كۆتۈرۈپ سۈرەتكە چۈشكىلى كەلگەن كۈنى، مەن ئالايىتەن چاماداندا ساقلاپ كېلىۋاتقان ئەڭ ياخشى كىيىملىرىمنى چىقىرىپ كىيدىم، پارتىيە ئىزنىكىنى تاقىدىم. ئاپپارات ئالدىدا تۇرغان چېغىمدا، ئەينى يىللاردا تېلېۋىزوردا ھەربىي پاراتنى كۆرگىنىمنى ئەسلىدىم، بۈگۈنكى كۈندە قۇملۇقتىكى بالىلىرىمىزمۇ بېيجىڭ بىلەن سۈرەتكە چۈشەلەيدىغان بولدى! مەن سىرتتا ئىشلەۋاتقان ئوغلۇمغا ئىككىلىك كودنى ساۋما قىلىپ بەرگىنىمدە، ئوغلۇم تېلېفوندا تەسىرلىنىپ يىغلىۋېتەي دەپ قالدى: «قۇملۇقتىكى تيەنئەنمېن تېلېۋىزوردىنكىدىنمۇ يارقىنكەن!» دېدى. ھەممىمىزگە ئايانكى، قۇم دېڭىزىنى يورۇتقىنى ئارقا كۆرۈنۈش قىلىنغان دېكىراتسىيەلىك پەردە ئەمەس، بەلكى پارتىيە بىزدەك چېگرا رايوندىكى ئاممىنىڭ قەلبىگە ياققان چىراغ.» دېدى كەنت ئاھالىسى ياسىن مەخمۇت.
بىر پارچە سۈرەت، بىر ئەسلىمە؛ بىر پارچە دېكىراتسىيەلىك پەردىگە مىڭ چاقىرىملىق مېھىر-مۇھەببەت سىڭدى. 3-ئاينىڭ 24-كۈنى، شىنجاڭ خوتەن ناھىيەسىنىڭ ئاۋات يېزىسىدىكى يېزا بازىرىدا، بىر مەيدان ئۆزگىچە ئەھمىيەتكە ئىگە «مەن تيەنئەنمېن بىلەن خاتىرە سۈرەتكە چۈشىمەن» تېمىسىدىكى سۈرەتكە تارتىش پائالىيىتى كەنت ئاھالىلىرىنىڭ قەلبىنى ئىللىتتى. 2000-يىللاردا تۇغۇلغان ئاساسىي قاتلام كادىرى شياۋخۇ تيەنئەنمېن مەيدانىنىڭ سۈرىتى بېسىلغان بىر پارچە دېكىراتسىيەلىك پەردە بىلەن، 238 نەپەر كەنت ئاھالىسىنى «تيەنئەنمېندە خاتىرە سۈرەت»كە تارتىپ، ئەزەلدىن شىنجاڭدىن چىقىپ باقمىغان يۇرتداشلارنىڭ «پايتەخت ئارزۇسى»نى ئىشقا ئاشۇردى.
ئېتىزلىقتا تاسادىپىي ئۇچرىشىپ قېلىپ، قەلبلەرنى ئىللىتىش ھەرىكىتى قوزغىتىلدى
شياۋخۇ ئەمدىلا داشۆ پۈتكۈزگەن 2000-يىللاردا تۇغۇلغان ياش، ئوقۇش پۈتكۈزگەندىن كېيىن شىنجاڭ خوتەن ناھىيەسىگە كەلگەن، ئۇ ھازىر خوتەن ناھىيەسىنىڭ ئاۋات يېزىسىدىكى بىر ئاساسىي قاتلام كادىرى. ئالدىنقى كۈنلەردە، شياۋخۇ زىيارەت قىلىۋاتقاندا، ئېتىزلىقتا مەمەتئېلى تاغىنى ئۇچرىتىپ قالدى، ئۇ تارتىنىپقىنە خوتۇنى بىلەن خاتىرە سۈرەتكە تارتىپ قويالايدىغان ـ قويالمايدىغانلىقىنى سورىدى، ھەم پەس ئاۋازدا ئەپسۇسلانغان ھالدا مۇنداق دېدى: «ئەگەر ئارقا كۆرۈنۈش بېيجىڭ تيەنئەنمېن بولغان بولسا تېخىمۇ ياخشى بولاتتى... بەكلا بارغۇم بار ئىدى، لېكىن پۇتۇم يارىلىنىپ، ھەرىكەت قىلىشىم قولايسىز». بۇ سۆز شياۋخۇنى ئويغا سالدى. ئۇ نۇرغۇن كەنت ئاھالىسىنىڭ پايتەخت بېيجىڭغا تەلپۈنىدىغانلىقىنى، لېكىن يېشى، سالامەتلىكى قاتارلىق سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن يىراققا سەپەر قىلالمايدىغانلىقىنى بايقىدى. شۇنىڭ بىلەن، ئۇنىڭدا «بېيجىڭ تيەنئەنمېن»نى كەنت ئاھالىلىرىنىڭ يېنىغا كۆچۈرۈپ كېلىش ئويى پەيدا بولدى.
مەۋھۇم ئارقا كۆرۈنۈشكە ھەقىقىي ئارزۇ يۈكلەنگەن
شياۋخۇ ئۆزى پۇل چىقىرىپ تيەنئەنمېن ئارقا كۆرۈنۈش قىلىنغان دېكىراتسىيەلىك پەردىنى زاكاز قىلىپ، يېزا بازىرىدا ئاددىيغىنە سۈرەتكە تارتىش لاپىسىنى ياسىدى. بۇ خەۋەر تارقالغاندىن كېيىن، كەنت ئاھالىلىرى ياشانغانلارنى يۆلەپ، بالىلارنى يېتىلەپ كېلىپ «داكا» قىلدى. 27 ئائىلە ئۈچ ئەۋلاد ئوپچە يېقىملىق ئائىلە سۈرىتىگە چۈشتى، توي قىلماقچى بولغان 18 جۈپ ياش قىز-يىگىت قوللىرىنى چىڭ تۇتۇشۇپ تۇرۇپ، يەنە بېشىغا دوپپا كىيگەن بالىلار پۇتىنىڭ ئۇچىدا دەسسەپ «كىچىك ھەربىي»لەرنى دوراپ سالام بېرىپ سۈرەتكە چۈشتى. مەمەتئېلى تاغا ئالايىتەن چىرايلىق كىيىملىرىنى كىيىپ، خوتۇنى بىلەن «تيەنئەنمېن ئالدىدا» رەسمىي سۈرەتكە چۈشتى. «بۇ سۈرەتنى رامكىغا ئېلىپ ئەتىۋارلاپ ساقلاپ، بالىلىرىمىزغا ئەر-خوتۇن ئىككىمىزنىڭ بېيجىڭ تيەنئەنمېنغا <بېرىپ > كەلگەنلىكىمىزنى ئېيتىپ بېرىمىز! » مەمەتئېلىنىڭ كۆز چاناقلىرى ياشقا تولدى.
ئەركىن ئەبەي سۈرەتنى ئېلىپ ئوغلىغا: «بالام، قارا، قۇملۇقتىكى تيەنئەنمېن نېمىدېگەن يارقىن!» دېدى. دادام كىچىك ۋاقتىدا بوۋامغا ئەگىشىپ قوي باقاتتى، ناھىيە بازىرىغىمۇ بېرىپ باقمىغان. ھازىر پارتىيەنىڭ بېيجىڭنىڭ قۇياش نۇرىنى ئىشىكىمىز ئالدىغىچە يەتكۈزۈشتىكى مەقسىتى سىلەر بۇ بىر ئەۋلاد بالىلارغا بىزنىڭ خوتەندىكى قۇم تۇپراقتا يىلتىز تارتقان بولساقمۇ، قەلبىمىزنىڭ تيەنئەنمېنگە قاراپ ئىنتىلىدىغانلىقىنى بىلدۈرۈش ئۈچۈندۇر. قىزىل گالىستۇك تاقىغان كۈنۈڭ، داداڭ سېنى بېيجىڭغا، پايتەختىمىزنى كۆرگىلى ئاپىرىدۇ!»
ئاساسىي قاتلام مۇلازىمىتىدە ياشلىقتىكى مەسئۇلىيەتچانلىق نامايان قىلىندى
2000-يىللاردا تۇغۇلغان شياۋخۇنىڭ ئىجادىيىتى تېزلىكتە زەنجىرسىمان ئۈنۈم قوزغىدى. خوتەن ناھىيەلىك پارتىيە كومىتېتى تەشۋىقات بۆلۈمى بۇ ئەندىزىنى كېڭەيتىپ، تېخىمۇ كۆپ يېزا-كەنتلەرگە «كۆچمە سۈرەتكە تارتىش پونكىتى» سەپلەپ بېرىدىغانلىقىنى ھەم «بۇلۇتتا جۇڭگونى ساياھەت قىلىش» يۈرۈشلۈك ئارقا كۆرۈنۈشىنى ئاچىدىغانلىقىنى بىلدۈردى. ئاۋات يېزىلىق پارتىيە كومىتېتىنىڭ شۇجىسى يې جۈن باھا بېرىپ مۇنداق دېدى: «ياش كادىرلارنىڭ <كىچىك بۆسۈش ئېغىزى> ئارقىلىق ئاممىنىڭ <قەلبىدىكى ئىشلىرى>نى ھەل قىلىشى دەل يېزا-كەنتلەرنى گۈللەندۈرۈش ئېھتىياجلىق بولغان يېڭىلىق يارىتىش تەپەككۇرى.»
نۆۋەتتە، شياۋخۇ كەنت ئاھالىلىرىنىڭ «گۇگۇڭ سارىيىنى كۆرگۈسى بارلىقى»دەك «يېڭى زاكاز»نى تاپشۇرۇۋالدى. ئۇ بېيجىڭ گۇگۇڭ سارىيىنىڭ دېكىراتسىيەسىنى ياسىتىشنى پىلانلاۋاتىدۇ ھەم بېيجىڭ شەھىرىدىكى پىدائىيلار بىلەن ئۆزئارا «يۇرتنىڭ مەنزىرە سۈرىتى»نى ئالماشتۇرۇش توغرىسىدا ئالاقىلىشىپ، كەنت ئاھالىلىرىنى ئۆيىدىن چىقمايلا «جۇڭگونى ئايلىنىپ چىقىش» ئىمكانىيىتىگە ئىگە قىلماقچى بولۇۋاتىدۇ. خۇددى ئۇ ئېيتقاندەك: «ھەر بىر پارچە سۈرەت يىراققا تۇتاشقان دېرىزە، مەن يۇرتداشلىرىمنىڭ بۇ دېرىزىنى ئېچىشىغا ياردەملىشىمەن.» «بۇنىڭدىن كېيىن، مەن يەنە <كۈلۈمسىرىگەن 4000 چىراي> نى سۈرەتكە تارتىشنى پىلانلاۋاتىمەن، مەن قولۇمدىكى ئاپپارات ئارقىلىق تېخىمۇ كۆپ ئادەتتىكى ئاممىنىڭ گۈزەل مىنۇتلىرىنى خاتىرىلەيمەن. كېيىنكى پىلان ئۈستىدە توختالغاندا، شياۋ خۇنىڭ كۆزلىرى ئادەتتىن تاشقىرى نۇرلىنىپ كەتتى.
بىر پارچە دېكىراتسىيەلىك پەردە تاغ-دەريالاردىن ھالقىغان ھېسسىيات كۆۋرۈكى سالدى؛ بىر قېتىملىق سۈرەتكە تارتىش ئاساسىي قاتلامنى ئىدارە قىلىشنىڭ خەلق ئۈچۈن خىزمەت قىلىش ئەسلىي مەقسىتىنى بېكىتتى. «تيەنئەنمېندا خاتىرە سۈرەتكە چۈشۈش»تىن «گۇگۇڭ سارىيىنى كۆرۈش»كىچە، ياش كادىرلار ئىجادىيىتى ۋە ئىللىقلىقى ئارقىلىق «خەلقنىڭ گۈزەل تۇرمۇشقا بولغان ئىنتىلىشى بىزنىڭ كۈرەش نىشانىمىز» ئىكەنلىكىنى چۈشەندۈرۈپ، چېگرا رايوندىكى ئاممىنىڭ بەخت تۇيغۇسىنى بىۋاسىتە ھېس قىلدى.
