چاي سۇدىن باشقا يەر شارى بويىچە ئەڭ ئومۇملاشقان ئىچىملىك. دۆلىتىمىزدە چاي دۆلەت ئىچىملىكى ھېسابلىنىدۇ، نۇرغۇن كىشى چاينى ياخشى كۆرىدۇ، چايسىز بىر كۈننى ئۆتكۈزەلمەيدۇ. بولۇپمۇ، يازدا چاي ئىچىش ئارقىلىق ھەم ئىسسىق ئۆتۈپ قېلىشنىڭ ئالدىنى ئالغىلى، ھەم ياغنى پارچىلىغىلى بولىدۇ، شۇڭا كىشىلەر تاماقتىن كېيىن بىر نەچچە پىيالە چاي ئىچىشكە ئادەتلەنگەن.
ئۇنداقتا، سىز ھەر كۈنى چاي ئىچىشنىڭ سالامەتلىككە قانداق پايدىسى بارلىقىنى بىلەمسىز؟
چاي ئىچىشنىڭ سالامەتلىككە قانداق پايدىسى بار؟
1
Ⅱ تىپلىق دىئابېت كېسىلى خەۋپىنى تۆۋەنلىتىدۇ
22 تۈرلۈك ئىختىيارىي سېلىشتۇرما (RCT) تەتقىقاتى ۋە 17 تۈرلۈك RCT تەتقىقاتىغا كىرگۈزۈلگەن ئىككى چوڭ meta تەھلىلى (تەتقىقاتچىلارنىڭ سانى 50 مىڭغا يېقىنلىشىدۇ)دە بىردەك مۇنداق دەپ قارالدى: دىيابېت كېسىلى خەۋپى يۇقىرى كىشىلەر چاي ئىچسە، قان شېكىرىنى كونترول قىلىشقا پايدىلىق بولۇپ، ئىنسۇلىن سەزگۈرلۈكىنى ياخشىلايدۇ؛ دىيابېت كېسىلى ئاغرىقلىرى چاي ئىچسە ئاچ قورساق چاغدىكى قان شېكىرى ۋە شېكەرلەشكەن قان قىزىل ئاقسىلىنىڭ قويۇقلۇقىنى تۆۋەنلىتىشكە پايدىلىق.
شۇنىڭ بىلەن بىللە، چاي ئىچىشنىڭ سالامەتلىككە بولغان بۇ خىل پايدىسىدا ئىرقىي پەرق يوق. ئامېرىكىدىكى 45 ياشتىن چوڭ ياكى شۇنىڭغا تەڭ بولغان 38 مىڭ ئوتتۇرا ياش ۋە ياشانغان ئايالنى ئوتتۇرا ھېساب بىلەن 8.8 يىل زىيارەت قىلغان تەتقىقاتتىن مەلۇم بولۇشىچە، چاي ئىچمەيدىغان ئاياللارغا سېلىشتۇرغاندا، ھەر كۈنى تۆت ئىستاكان ياكى ئۇنىڭدىن كۆپ چاي ئىچىدىغان ئاياللارنىڭ Ⅱ تىپلىق دىيابېت كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش خەۋپى %30 تۆۋەن بولغان.
جۇڭگودىكى 480 مىڭ ياشانغان كىشىنى 11 يىل زىيارەت قىلىش تەتقىقاتىدىن مەلۇم بولۇشىچە، ئۆتكەن بىر يىلدا ئەزەلدىن چاي ئىچىپ باقمىغان قاتناشقۇچىلارغا سېلىشتۇرغاندا، كۈندە چاي ئىچكۈچىلەرنىڭ Ⅱ تىپلىق دىيابېت كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش خەۋپى %8 تۆۋەن بولغان.
2
سەكتە خەۋپىنى تۆۋەنلىتىدۇ
82 مىڭ 369 نەپەر ياپونىيەلىك ئەر ۋە ئايالنى ئوتتۇرا ھېساب بىلەن 13 يىل زىيارەت قىلغان تەتقىقاتتا كۆرسىتىلىشىچە، ھەر كۈنى 3 ~2 ئىستاكان يېشىل چاي ئىچىدىغان كىشىلەرنىڭ سەكتە بولۇش خەۋپى %14، ھەر كۈنى تۆت ئىستاكان ياكى ئۇنىڭدىنمۇ كۆپ ئىچىدىغانلارنىڭ سەكتە بولۇش خەۋپى %20 تۆۋەن بولغان.
يېشىل چاي ئىچىشنىڭ سەكتە بولۇش خەۋپىنى تۆۋەنلىتىشىدىكى ئاساسلىق سەۋەب شۇكى، يېشىل چاي تەركىبىدىكى كاتېخون ئوكسىدلىنىشقا، ياللۇغلىنىشقا، كۆپىيىشكە، قان نوكچىسى شەكىللىنىشكە قارشى تۇرۇش قاتارلىق كۆپ خىل مېخانىزم ئارقىلىق قان تومۇرلارنى قوغدايدۇ.
3
يۇقىرى قان بېسىم خەۋپ-خەتىرىنى تۆۋەنلىتىدۇ
جۇڭگودىكى قۇرامىغا يەتكەن 76 مىڭ ئادەم ئۈستىدە ئېلىپ بېرىلغان تەتقىقاتتا كۆرسىتىلىشىچە، چاي ئىچىش يۇقىرى قان بېسىم خەۋپىنى تۆۋەنلىتىدىكەن، بۇنىڭ ئىچىدە يېشىل چاي ئىچىش يۇقىرى قان بېسىم خەۋپىنى %6 تۆۋەنلىتىدىكەن، ھەر كۈنى ئىچمىسىمۇ، ھەر قېتىملىق ئىچىش مىقدارى ئاز بولسىمۇ، پەقەت داۋاملىق، ئۇزاق مۇددەت ئىچسىلا، يۇقىرى قان بېسىم خەتىرىنى تۆۋەنلىتىش ئۈنۈمىگە ئېرىشكىلى بولىدىكەن.
مېخانىزم ئىككى تەرەپنى ئۆز ئىچىگە ئېلىشى مۇمكىن: يېشىل چاي تەركىبىدىكى كاتېخون ئازوت (Ⅱ) ئوكسىدنىڭ ھاسىل بولۇشىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ، ئازوت (Ⅱ) ئوكسىد قان تومۇرلارنى كېڭەيتىپ، قان بېسىمىنى تۆۋەنلىتىش ئۈنۈمىگە ئىگە؛ بۇنىڭدىن باشقا، كاتېخون يەنە ئانگىئوتېنسىن فېرمېنتىنىڭ پەيدا بولۇشىنى تىزگىنلەيدۇ، بۇ خىل فېرمېنت تىزگىنلەنگەندىن كېيىن قان تومۇرلار كېڭىيىپ، قان سىغىمى ئازىيىپ، قان بېسىمى تۆۋەنلەش ئۈنۈمىگە ئېرىشكىلى بولىدۇ.
قىزىل چاي ئىچكەندە يۇقىرى قان بېسىم خەۋپىنى %26 تۆۋەنلەتكىلى بولىدۇ، بۇنىڭ ئاساسلىق سەۋەبى قىزىل چاي ئىچكەندە قىسقىراش بېسىمى ۋە كېڭىيىش بېسىمىنى كۆرۈنەرلىك تۆۋەنلەتكىلى بولىدۇ، بۇ ھەقتە مۇنداق ئىككى خىل چۈشەنچە بار: بىرىنچىسى، قىزىل چاي تەركىبىدە چاي قىزىل پىگمېنتى، چاي سېرىق پىگمېنتى مول بولۇپ، قان تومۇر ئىچكى تېرىسىنى ئەركىن رادىكاللارنىڭ زەخىملىنىشىدىن ساقلاپ، قان تومۇرنى سىلىق ۋە ئېلاستىكلىققا ئىگە قىلىپ، قان بېسىمىنى كېڭەيتىش رولىنى ئوينايدۇ؛ ئىككىنچىسى، كالتسىي يولىنى توسقۇچى دورا قان بېسىمىنى تۆۋەنلىتىشكە ئىشلىتىلىدىغان دورا بولۇپ، قىزىل چاي تەركىبىدىكى ھەر خىل تەركىبلەر كالتسىي يولىنى توسقۇچى دورىغا ئوخشاش رول ئوينايدۇ.
4
ئۆلۈم خەۋپ-خەتىرىنى تۆۋەنلىتىدۇ
2022-يىلى ئېلان قىلىنغان «ئىچكى كېسەللىكلەر مېدىتسىنا يىلنامىسى»دە ئېلان قىلىنغان بىر تۈرلۈك تەتقىقاتتا، 40 ياشتىن 69 ياشقىچە بولغان 500 مىڭ چاي ئىچكۈچى تەخمىنەن 11 يىل زىيارەت قىلىنغان، نەتىجىدە ھەر كۈنى ئىككى ئىستاكان ياكى ئۇنىڭدىن كۆپ چاي ئىچكەن كىشىلەرنىڭ ئۆلۈش خەۋپى چاي ئىچمەيدىغان كىشىلەرنىڭكىدىن %9 تىن %13كىچە تۆۋەن بولىدىغانلىقى بايقالغان.
چاينىڭ بەدەنگە بولغان پايدىسىنى
قانداق قىلغاندا ئەڭ چوڭ چەكتە جارى قىلدۇرغىلى بولىدۇ؟
ھەر كۈنى چاي ئىچىدىغان سىز چاي ئىچىشنىڭ سالامەتلىككە بۇنچە كۆپ پايدىسى بارلىقىنى ئويلاپ باقمىغانسىز! تۆۋەندە بىز ئەڭ زور ساغلاملىق ئۈنۈمىگە ئېرىشىش ئۈچۈن چاينى قانداق ساقلاش، قانداق ئىچىش كېرەكلىكى ھەققىدە ئىزدىنىپ باقايلى.
1
چاينى ھىم ئېتىپ، كۈن نۇرىدىن ساقلىنىدىغان، تۆۋەن تېمپېراتۇرىدا ساقلاش
چاي نەملىكنى ئاسان سۈمۈرىدۇ ھەم ئاسانلا تەمى ئۆتۈشۈپ قالىدۇ، چاي ئىچكەندە «يېڭى» تېئامىن ئاسانلا زىيانغا ئۇچرايدۇ. ئوكسىدلىنىشقا قارشى تۇرىدىغان چاي پولىفېنولىمۇ ئاسانلا ئوكسىدلىنىپ زىيانغا ئۇچرايدۇ، ئۇنىڭ ئۈستىگە تېمپېراتۇرا يۇقىرى بولغاندا زىيىنى تېخىمۇ ئېغىر بولىدۇ، شۇڭا چاينى ھىم ئېتىپ، كۈن نۇرىدىن ساقلىنىدىغان، تۆۋەن تېمپېراتۇرىدا ساقلاش كېرەك، قىسقا ۋاقىت ئىچمىگەن چاينى يەنە ۋاكۇئۇملاشتۇرغاندىن كېيىن توڭلىتىپ قويۇشقا بولىدۇ.
2
دەملەش تېمپېراتۇرىسى مۇۋاپىق بولۇش
ئادەتتە يېشىل چاينى 80 سېلسىيە گىرادۇس ئەتراپىدىكى سۇدا دەملەش، قىزىل چاي بىلەن ۋۇلۇڭ چېيىنى قايناق سۇدا دەملەش تەۋسىيە قىلىنىدۇ، بۇنداق قىلغاندا كوففېئىن، چاي پولىفېنولى، چاي ئاممىياك كىسلاتاسى قاتارلىق تەركىبلەرنىڭ ئېرىپ كېتىشىنى تەڭپۇڭلاشتۇرغىلى بولىدۇ، دەملەنگەن چاي تېخىمۇ ئىچىشلىك بولىدۇ.
3
چاينى سوۋۇتۇپ ئاندىن ئىچىش
چاۋشەن رايونىدا گۇمپا چېيىنى قىزىق ۋاقتىدا ئىسسىقىدا ئىچىشكە ئەھمىيەت بېرىلىدۇ، لېكىن بۇنداق بولۇشنى تەۋسىيە قىلمايمەن، چۈنكى يۇقىرى تېمپېراتۇرا قىزىلۆڭگەچنى زەخىملەندۈرۈپ، قىزىلۆڭگەچ راكى خەۋپىنى ئاشۇرۇۋېتىدۇ، دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتى قارىمىقىدىكى خەلقئارا راك كېسىلى تەتقىقات ئاپپاراتى (IARC)نىڭ قارىشىچە، تېمپېراتۇرىسى 65 سېلسىيە گىرادۇستىن ئېشىپ كەتكەن ئىسسىق ئىچىملىكنى ئىچكەندە راك پەيدا قىلىشى مۇمكىن ئىكەن، شۇڭا قايناق سۇدا دەملەنگەن چاينى ئېغىز كۆيدۈرمىگۈدەك بولغان ۋاقىتتا ئىچىش تەۋسىيە قىلىنىدۇ.
4
سۇس چاينى كۆپ ئىچىش، قېنىق چاينى ئاز ئىچىش
قېنىق چاي تەركىبىدە تېخىمۇ كۆپ كوففېئىن بولۇپ، ئاسانلا كۆڭلى ئېلىشىش، ئاشقازان كۆيۈش، يۈرەك سىقىلىش قاتارلىق مەسىلىلەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ، چۈشتىن كېيىن ياكى كەچتە ئىچسە ئۇيقۇغا تەسىر يېتىدۇ، شۇڭا ئاز ئىچىش كېرەك. ئۇنىڭدىن باشقا، قېنىق چاي تەركىبىدىكى تاننىك كىسلاتاسى تۆمۈرنىڭ سۈمۈرۈلۈشىگە تەسىر يەتكۈزىدۇ، تۆمۈر كەملىكتىن بولغان قان ئازلىق كېسىلى بارلار ئەڭ ياخشىسى ئىچمەسلىكى كېرەك.
بۇ ماقالىنى كۆرۈپ بولغاندىن كېيىن، چاي ئىچىشنى ياخشى كۆرىدىغان سىز چاي ئىچىشنى تېخىمۇ ياخشى كۆرۈپ قالدىڭىزمۇ، چاي ئىچىشنى ياخشى كۆرمەيدىغان سىز چاي ئىچىشنى ياخشى كۆرۈپ قالدىڭىزمۇ؟
« »دىن ئېلىپ تەرجىمە قىلىندى
